Holter ciśnieniowy (ABPM)

HOLTER CIŚNIENIOWY (ABPM) – INFORMACJA O BADANIU

METODY OCENY WARTOŚCI CIŚNIENIA TĘTNICZEGO

• pomiary ciśnienia tętniczego w gabinecie lekarskim
• pomiary ciśnienia tętniczego wykonywane przez pacjenta w domu
• ABPM (ang. ambulatory blood pressure monitoring) - automatyczne monitorowanie ciśnienia tętniczego, czyli tzw. "holter ciśnieniowy"

POMIAR CIŚNIENIA TĘTNICZEGO W GABINECIE LEKARSKIM

Pomiar ciśnienia tętniczego w gabinecie lekarskim pozwala na wstępną ocenę wartości ciśnienia tętniczego, umożliwia wykrycie nieprawidłowych różnic wartości ciśnienia tętniczego na obu kończynach górnych czy też nieprawidłowego spadku ciśnienia tętniczego podczas przyjęcia pozycji pionowej. Wartości ciśnienia uzyskane w gabinecie lekarskim są zwykle wyższe niż zmierzone poza gabinetem lekarskim podczas pomiarów domowych bądź metodą ABPM. Jedną z przyczyn może być tzw. „nadciśnienie białego fartucha”. Spotyka się też sytuację odwrotną, czyli tzw. nadciśnienie tętnicze ukryte, kiedy w pomiarach wykonywanych w gabinecie lekarskim ciśnienie tętnicze ma wartości prawidłowe a całodobowa rejestracja ciśnienia tętniczego ujawnia jego podwyższone wartości. Występowanie nadciśnienia tętniczego ukrytego może mieć związek z trybem życia- aktywnością chorego, stresem w pracy i ilością spożywanego alkoholu.

DOMOWE POMIARY CIŚNIENIA TĘTNICZEGO

• zapewniają dużą liczbę pomiarów ciśnienia tętniczego w przeciągu wielu dni, uzyskanych w warunkach domowych
• preferowane są aparaty mierzące ciśnienie automatycznie z mankietem zakładanym na ramię; aparaty mierzące ciśnienie na nadgarstku nie są polecane, z wyjątkiem pomiarów u osób ze znaczną nadwagą i ze skrajnie dużym obwodem ramienia
• dla celów diagnostycznych należy mierzyć ciśnienie przez kilka kolejnych dni (najlepiej 7 lub więcej) 2 razy dziennie: rano i wieczorem
• pomiary należy wykonywać w warunkach spokoju, po 5 minutach odpoczynku, w pozycji siedzącej z opartymi plecami i podpartym ramieniem; najlepiej wykonać 2 pomiary w odstępie 1-2 minut
• w odróżnieniu od holtera ciśnieniowego metoda ta nie informuje o wartościach ciśnienia tętniczego w czasie różnych codziennych aktywności, wartościach ciśnienia w pracy oraz o wartościach ciśnienia w czasie snu

HOLTER CIŚNIENIOWY (ABPM)

Holter ciśnieniowy polega na założeniu pacjentowi zestawu do całodobowej rejestracji ciśnienia tętniczego. Zestaw składa się z rejestratora i mankietu. Czas rejestracji to 24-25 godzin. Pomiary dokonywane są co 15-30 minut w ciągu dnia i co 30-60 minut w nocy. Urządzenie umożliwia dokonanie pomiaru ciśnienia na żądanie pacjenta, np. w momencie występowania dolegliwości. Po okresie rejestracji rejestrator jest zdejmowany i podłączany do komputera, Uzyskane wyniki są analizowane przy pomocy odpowiedniego oprogramowania, a następnie oceniane przez lekarza.

KTO DECYDUJE O POTRZEBIE WYKONANIA HOLTERA CIŚNIENIOWEGO?

JAKIE KORZYŚCI WYNIKAJĄ Z WYKONANIA HOLTERA CIŚNIENIOWEGO?

• holter ciśnieniowy wykonuje dużą liczbę pomiarów w ciągu doby
• pomiary wykonane tą techniką lepiej odzwierciedlają rzeczywiste wartości ciśnienia w trakcie normalnego funkcjonowania, trudne do uchwycenia podczas  pojedynczych badań
• pomiary dokonywane są poza środowiskiem medycznym (szpital, przychodnia), co umożliwia eliminację związanego z tym stresu, a także identyfikację chorych  z "nadciśnieniem białego fartucha", które nie wymaga leczenia
• holter ciśnieniowy umożliwia wykrycie ukrytego nadciśnienie tętniczego
• badanie daje możliwość oceny dobowego profilu ciśnienia tętniczego; szczególnie cenna jest informacja o ciśnieniu tętniczym podczas snu z oceną nocnego  obniżenia ciśnienia tętniczego
• holter ciśnieniowy umożliwia ocenę wartości ciśnienia w sytuacjach nagłych (dodatkowy pomiar ręczny)
• holter ciśnieniowy umożliwia dokładniejszą ocenę skuteczności stosowanego leczenia farmakologicznego

WYKONANIE HOLTERA CIŚNIENIOWEGO NALEŻY ROZWAŻYĆ, GDY:

• stwierdza się duże różnice w zakresie wartości ciśnienia tętniczego mierzonego w gabinecie lekarskim podczas tej samej wizyty lub różnych wizyt
• stwierdza się istotne różnice w odczycie wartości ciśnienia tętniczego mierzonego w gabinecie lekarskim i w domu
• podejrzewa się oporność na farmakologiczne leczenie nieprawidłowego ciśnienia
• podejrzewa się występowanie spadków ciśnienia tętniczego, co jest szczególnie częste u osób starszych i chorujących na cukrzycę a także z powodu przyjmowanych leków
• podejrzewa się obecność nadciśnienia tętniczego w czasie snu albo brak spadku ciśnienia w nocy
• podejrzewa się nadciśnienie tętnicze lub stan przedrzucawkowy u kobiety w ciąży

JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO BADANIA?

• najlepiej założyć koszulkę z krótkim rękawem oraz luźne okrycie wierzchnie z szerokim rękawem
• przed badaniem należy przyjąć wszystkie standardowo zażywane leki
• przed badaniem (co najmniej 24h) nie należy spożywać alkoholu

JAK ZACHOWYWAĆ SIĘ PODCZAS BADANIA?

• w okresie badania należy przyjmować wszystkie standardowo zażywane leki
• należy prowadzić normalny tryb życia, można pracować i wykonywać wszystkie codzienne czynności, należy jednak unikać znacznego wysiłku fizycznego
• aparat używany w moim Gabinecie posiada funkcję sygnalizacji zbliżającego się pomiaru ciśnienia tętniczego- na minutę przed kolejnym zaprogramowanym pomiarem urządzenie częściowo napełni a następnie opróżni rękaw, aby przypomnieć pacjentowi o kolejnym pomiarze (w nocy sygnalizacja nie jest uruchamiana); należy wtedy przestać się poruszać i rozmawiać; w momencie pomiaru ciśnienia ramię powinno być swobodnie i nieruchomo opuszczone wzdłuż ciała z mankietem utrzymywanym na wysokości serca
• nie należy kłaść się na ręce, na której założony jest mankiet
• mankiet nie może być przekładany z jednego ramienia na drugie
• urządzenie należy chronić przed wilgocią i wodą a także przed przypadkowym uszkodzeniem mechanicznym
• w przypadku odczuwania bólu ramienia, pojawienia się obrzęku lub zasinienia ręki, rejestrację należy przerwać
• pacjent proszony jest o prowadzenie „pamiętnika”, w którym odnotowuje ważne informacje, które mogą mieć wpływ na wartości ciśnienia tętniczego:
        • godzina pójścia do łóżka, zaśnięcia, obudzenia, wstania z łóżka
        • pory posiłków
        • pora i nazwa przyjmowanych leków
        • odczuwane dolegliwości
        • inne zdarzenia, które mogą mieć wpływ na ciśnienie tętnicze (czas pracy zawodowej, stres, ruch)

Zaprogramowane pomiary są automatycznie wykonywane przez aparat, gdy przełącznik trybu pracy znajduje się w pozycji „AMBULATORY”. Dodatkowe pomiary można wykonać samodzielnie po przełączeniu aparatu w tryb „CASUAL” i naciśnięciu przycisku „M”. Tryb „CASUAL” należy też wybrać, gdy chcemy, aby aparat nie wykonywał automatycznie pomiarów (np. gdy aparat zostanie zdjęty na czas kąpieli) a także w momencie zakończenia badania i po zdjęciu urządzenia.


Piśmiennictwo
1. Giuseppe Mancia i wsp.: "2013 ESH/ESC Guidelines for the management of arterial hypertension". Journal of Hypertension 2013, 31:1281–1357