Nadciśnienie tętnicze jest jedną z najczęstszych chorób układu krążenia. Częstość występowania nadciśnienia tętniczego oceniana jest na 30-45% populacji i rośnie wraz z wiekiem. W większości przypadków nadciśnienie tętnicze nie daje żadnych objawów. Nieleczone, istotnie zwiększa ryzyko wystąpienia poważnych powikłań sercowo-naczyniowych, takich jak: zawał serca, niewydolność serca, udar mózgu czy niewydolność nerek.

Metody oceny wartości ciśnienia tętniczego

•    - pomiary ciśnienia tętniczego w gabinecie lekarskim
•    - pomiary ciśnienia tętniczego wykonywane przez pacjenta w domu
•    - ABPM (ang. ambulatory blood pressure monitoring) - automatyczne monitorowanie ciśnienia tętniczego, czyli tzw. "holter ciśnieniowy"

•    - zapewniają dużą liczbę pomiarów ciśnienia tętniczego w przeciągu wielu dni, uzyskanych w warunkach domowych
•    - preferowane są aparaty mierzące ciśnienie automatycznie z mankietem zakładanym na ramię; aparaty mierzące ciśnienie na nadgarstku nie są polecane, z wyjątkiem      pomiarów u osób ze znaczną nadwagą i ze skrajnie dużym obwodem ramienia
•    - dla celów diagnostycznych należy mierzyć ciśnienie przez kilka kolejnych dni (najlepiej 7 lub więcej) 2 razy dziennie: rano i wieczorem
•    - pomiary należy wykonywać w warunkach spokoju, po 5 minutach odpoczynku, w pozycji siedzącej z opartymi plecami i podpartym ramieniem; najlepiej wykonać     2 pomiary w odstępie 1-2 minut
•    - w odróżnieniu od holtera ciśnieniowego metoda ta nie informuje o wartościach ciśnienia tętniczego w czasie różnych codziennych aktywności, wartościach ciśnienia w  pracy oraz o wartościach ciśnienia w czasie snu

Pomiar ciśnienia tętniczego w gabinecie lekarskim jest w wielu przypadkach niewystarczający dla oceny obecności i nasilenia nadciśnienia tętniczego

  Badanie ABPM z reguły wykonuje się na zlecenie lekarza w określonych sytuacjach klinicznych. Jednak, ponieważ jest to badanie nieinwazyjne i bezpieczne, może być wykonane na życzenie pacjenta, bez skierowania od lekarza.

•    - holter ciśnieniowy wykonuje dużą liczbę pomiarów w ciągu doby
•    - pomiary wykonane tą techniką lepiej odzwierciedlają rzeczywiste wartości ciśnienia w trakcie normalnego funkcjonowania, trudne do uchwycenia podczas  pojedynczych badań
•    - pomiary dokonywane są poza środowiskiem medycznym (szpital, przychodnia), co umożliwia eliminację związanego z tym stresu, a także identyfikację chorych  z "nadciśnieniem białego fartucha", które nie wymaga leczenia
•    - holter ciśnieniowy umożliwia wykrycie ukrytego nadciśnienie tętniczego
•    - badanie daje możliwość oceny dobowego profilu ciśnienia tętniczego; szczególnie cenna jest informacja o ciśnieniu tętniczym podczas snu z oceną nocnego  obniżenia ciśnienia tętniczego
•    - holter ciśnieniowy umożliwia ocenę wartości ciśnienia w sytuacjach nagłych (dodatkowy pomiar ręczny)
•    - holter ciśnieniowy umożliwia dokładniejszą ocenę skuteczności stosowanego leczenia farmakologicznego

• - stwierdza się duże różnice w zakresie wartości ciśnienia tętniczego mierzonego w gabinecie lekarskim podczas tej samej wizyty lub różnych wizyt
• - stwierdza się istotne różnice w odczycie wartości ciśnienia tętniczego mierzonego w gabinecie lekarskim i w domu
• - podejrzewa się oporność na farmakologiczne leczenie nieprawidłowego ciśnienia
• - podejrzewa się występowanie spadków ciśnienia tętniczego, co jest szczególnie częste u osób starszych i chorujących na cukrzycę a także z powodu przyjmowanych leków
• - podejrzewa się obecność nadciśnienia tętniczego w czasie snu albo brak spadku ciśnienia w nocy
• - podejrzewa się nadciśnienie tętnicze lub stan przedrzucawkowy u kobiety w ciąży

ABPM JEST BADANIEM POZWALAJĄCYM NA PODJĘCIE WŁAŚCIWYCH DECYZJI  TERAPEUTYCZNYCH: ROZPOCZĘCIE BĄDŹ NIE FARMAKOTERAPII, WYBÓr ODPOWIEDNICH LEKÓW I PORy ICH PODAWANIA

•    - najlepiej założyć koszulkę z krótkim rękawem oraz luźne okrycie wierzchnie z szerokim rękawem
•    - przed badaniem należy przyjąć wszystkie standardowo zażywane leki
•    - przed badaniem (co najmniej 24h) nie należy spożywać alkoholu

• - w okresie badania należy przyjmować wszystkie standardowo zażywane leki
• - należy prowadzić normalny tryb życia, można pracować i wykonywać wszystkie codzienne czynności, należy jednak unikać znacznego wysiłku fizycznego
• - aparat używany w moim Gabinecie posiada funkcję sygnalizacji zbliżającego się pomiaru ciśnienia tętniczego- na minutę przed kolejnym zaprogramowanym pomiarem urządzenie częściowo napełni a następnie opróżni rękaw, aby przypomnieć pacjentowi o kolejnym pomiarze (w nocy sygnalizacja nie jest uruchamiana); należy wtedy przestać się poruszać i rozmawiać; w momencie pomiaru ciśnienia ramię powinno być swobodnie i nieruchomo opuszczone wzdłuż ciała z mankietem utrzymywanym na wysokości serca
• - nie należy kłaść się na ręce, na której założony jest mankiet
• - mankiet nie może być przekładany z jednego ramienia na drugie
• - urządzenie należy chronić przed wilgocią i wodą a także przed przypadkowym uszkodzeniem mechanicznym
• - w przypadku odczuwania bólu ramienia, pojawienia się obrzęku lub zasinienia ręki, rejestrację należy przerwać
• - pacjent proszony jest o prowadzenie „pamiętnika”, w którym odnotowuje ważne informacje, które mogą mieć wpływ na wartości ciśnienia tętniczego:
  •       • godzina pójścia do łóżka, zaśnięcia, obudzenia, wstania z łóżka
  •       • pory posiłków
  •       • pora i nazwa przyjmowanych leków
  •       • odczuwane dolegliwości
  •       • inne zdarzenia, które mogą mieć wpływ na ciśnienie tętnicze (czas pracy zawodowej, stres, ruch)

Piśmiennictwo

1. Giuseppe Mancia i wsp.: "2013 ESH/ESC Guidelines for the management of arterial hypertension". Journal of Hypertension 2013, 31:1281–1357